AR ve VR Teknolojilerinin Yapıda Kullanımı

Yazar

6 Mayıs 2021

Bir yapıyı tasarladıktan sonra inşa aşamasına geçildiğinde birçok insana ihtiyaç duyulur. Tasarımcılar, mimarlar, mühendisler ve müşteriler bir projeye kendi bakış açılarını dahil etmeye çalışırlar. Bu modeller üzerinde söz sahibi olan kişilerin bu tasarımların son halini gözlerinde canlandırmalarını sağlamak konusunda yetersiz kalabiliyor.

Sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik ve karma gerçekliğin tümünü kapsayan genişletilmiş gerçeklik teknolojisi, mimarlık, mühendislik ve inşaat (Architecture, Engineering & Construction-AEC) sektörlerinin tüm alanlarında kullanılıyor.

Proje ihalelerine giren firmalar, müşteriyi henüz inşa edilmemiş bir mekanda gezdirmek için sanal gerçeklik ortamı yaratabilir; müşteriye, anında sanal model üzerinde uygulanacak değişikliklerle, tasarımın tekrardan düzenlenmesinde fikrini belirtebilir. Müteahhitler ise bu teknoloji sayesinde müşterilerine şantiyeleri gezdirerek, henüz inşa edilmemiş bir yapının satışını yapabilir. Proje tamamlandıktan sonra da sahadaki teknisyenler yapıların bakımında ve ekipman değişiminde artırılmış gerçekliği kullanabilirler.

Sanal Gerçeklik (Virtual Reality-VR)

Sanal gerçeklik tüm sürükleyici deneyimlerin çoğunu kapsar. Bunlar tamamen gerçek içerik (360 Video), tamamen yapay(sentetik) içerik (Computer Generated) veya her ikisi de kullanılarak oluşturulabilen içeriktir.

Sanal gerçeklik, bilgisayar simülasyonunda hissetmemizi sağlayan bir araçlar bütünüdür. Gerçek bir ortamı kopyalayan veya hayali bir dünya yaratan tıpatıp gerçekteki sesleri, görüntüleri ve diğer duyumları oluşturmak için gerçeklik kulaklıklarını kullanan bilgisayar teknolojilerini ifade eder.

Günümüzde bu teknolojiyi bilgisayarlar, tabletler ve sanal gerçeklik gözlükleri ile kullanabiliyoruz. Sanal gerçeklik gözlükleri birçok sektörde ve özellikle inşaat sektöründe oldukça etkin bir şekilde kullanılarak sürdürülebilir bina ve konutların projelendirilmesi, tanıtılması, uygulanması konularında olumlu yanları olacağa benziyor. Örneğin inşaat yapımı aşamasında tasarlanan bina ve konut tasarımları sanal gerçeklik sayesinde müşterinin inşaat projesini görmek için satış ofisine gelmesinin yerine sanal gerçeklik gözlükleri sayesinde projeye istediği ülkede ve istediği zamanda görmesi açısından büyük fayda sağlıyor. Bu bağlamda sayfalarca paftalardan, hayal edememe ve bittiğinde nasıl olacak korkusundan da kurtarıyor. Bu da hem yatırımcıya hem de işverene büyük bir avantaj sağlıyor.

Artırılmış Gerçeklik (Augmented Reality-AR)

Fiziksel dünyaya ait görüntülerin, grafik, video, ses, GPS, 3D model vb. ile birleştirilmesi ile oluşturulan, çevredeki değişimlere önceden belirlenmiş yazılım sınırlarına bağlı kalarak gerçek zamanlı etkileşim gösteren bir deneyim türüdür.

AR kendi dünyamızın üstünde olduğu için gerçek yaşamımızda bizlere verilen özgürlüğün aynısını sağlar. Mevcut olan gerçekliğimizi kullanır ve bir çeşit cihaz kullanarak bunu yapar. Mobil ve tabletler artık AR’ın en yaygın ortamlarıdır, uygulamalar kamera vasıtasıyla çevreye dijital içerik yerleştirmektedir.

AR teknolojisi artık son zamanlarda inşaat sektörü içerisinde popüler olma yolunda ilerliyor. Bu teknoloji inşaat sektöründe sanal gerçeklik ile gözlemlenen projelerin nasıl görüneceğini sağlamakta kullanılıyor. Bu sistemin inşaat sektöründe kullanılıyor olması inşaat sektörünün olumlu yönde gelişmesine olanak sağlıyor. Yeni yapılan bina ve konutlarda bu sistemlerin kullanılması planlanıyor.

AR teknolojisi henüz yaygın değil fakat Yapı Bilgi Modellemesi (Building Information Modelling-BIM) gibi sistemlerin gelişmesi, proje tasarımlarının 2 boyuttan 3 boyuta geçmesiyle, AR teknolojisi daha da yaygınlaşacaktır. Bu duruma baktığımızda yakın gelecekte artık ülkemizde de kullanımının artacağını düşünüyorum.

Unity Reflect ve BIM Süreci

BIM’in son zamanlarda popüler olması ile birlikte, inşaat sektöründe bulunan pek çok araçta da BIM’in kullanımı yayınlaşıyor. Bununla birlikte, BIM sürecinin, AR ve VR ile ilişki içinde olması, bu alandaki araçların da BIM ile çalışmasını sağlıyor. Diğer bir söylemle, oyun yazma araçlarından birisi olan Unity’de BIM alanında çalışmalar yapıyor.

Dünya’da en çok kullanılan gerçek zamanlı 3B geliştirme aracı olan Unity Reflect reel-time 3D ortamı sağlıyor. Bunu; etkileşimli, sürükleyici ve gerçeğe daha yakın şekilde oluşturuyor. Örneğin; model içinde gezinirken aynı anda yaklaştıkça kapıların açılması, saniyede 60-120 kare aldığımız renderlarla gerçeğe yakın olduğunu gösteriyor.

Sadece bir tuşla Revit modellerini sorunsuz bir şekilde Unity Reflect’e aktarıyor ve sonunda modelin tamamını BIM verileriyle bir araya getiriyor. Modeller hemen hemen her cihazda paylaşıla biliniyor. Revit modelinde yapılan değişikler, Unity Reflect modelinde hemen beliriyor. Unity’nin amacını, “BIM modellerinin kilidini açmak” olarak ifade ediliyor.

Tasarımların imalata geçmesinden önce yapılan hızlı ve yerinde dokunuşlar, hem vakitten hem de nakitten kazandırıyor. Bir etkileşimli model; kazı, beton dökümü, ısıtma, soğutma ve havalandırma ünitelerinin montajı, tuğla işi ve çatı yapımı gibi aşamaların her bir adımının ne kadar zamanda yapılacağını hesaplayabiliyor. Revitte kolon yerleştirme, pencere ekleme veya malzemeleri ayarlama gibi değişiklikler yapıldığında, gerçeğe yakın olarak yansıtabiliyor.

Bulut bağlantısı sayesinde ortak çalışanların gerçek zamanlı değişiklikler yapmak için aynı yerde veya aynı cihazda olmalarına gerek kalmıyor. Programın bize sundukları ile, ekiplerin tasarımlarını hızlı bir şekilde kontrol edebilmesi ve değiştirebilmesi özellikleriyle, BIM süreci için yararlı bir yenilik getireceğini gösteriyor.