Sektörde Slurry Trench ya da Slurry Wall olarak da bilinen yöntem dilimizde Bulamaç Hendeği yöntemi olarak anılır. Yaygın kullanılan bu yöntem ilk defa 1940’lı yıllarda kullanılmaya başlanmıştır. İki yaygın kullanım alanına sahiptir. Bugün için bu teknik, inşaat mühendisliğinde sızdırmazlık perdelerinin oluşturulması ve düşey kazı kenarlarını desteklemek amacıyla inşa edilen betonarme duvarlarda kullanılır.
Bulamaç Hendeği metodu ile inşa edilen bu yapılar, su vb akışkanların yatay yöndeki akışını kesmek amacıyla oluşturulan; yapısal olmayan yer altı duvarlarıdır. Genellikle baraj gibi su tutma yapılarının ya da gövde kazılarının kuru ortamda yapılabilmesi için inşa edilirler. Bu yöntem, kazılan hendeğin içine doldurulan stabilite sağlayıcı viskoz sıvının kıvamından dolayı bulamaç ismiyle anılır.
Hendek kılavuz duvarlar yardımıyla kazıldıktan sonra ilk olarak bentonit çamuruyla doldurulur ve sonrasında ise hazırlanan dolgu malzemesiyle yeniden doldurulması işlemine geçilir.
Uygulama
Öncelikle zemin cinsine bağlı olarak hidrolik frezeler (trench cutter veya hydromill) ve/veya grab adı verilen kovalar kullanılarak hendek kazısı yapılır. Bunun sonrasında özel bir yöntem olan Tremi Yöntemiyle hendek içerisine aşağıdan yukarıya doğru dolgu malzemesi yerleştirilerek çıkılır ve süreç tamamlanır.
Özet olarak işlemlerden bahsedecek olursak sırasıyla;
- hendek, kılavuz duvarlar yardımıyla kazılır,
- bentonit çamuruyla doldurulur,
- hazırlanan dolgu malzemesiyle yeniden doldurulur.
Yapım aşamaları
Tremi Yöntemini ve yanlış uygulanmasında doğacak sonuçları da aşağıdaki videolardan aşama aşama izleyebilirsiniz.
Sonuçlar
İnşaat Mühendisleri Odası’nın dergisinde yayınladığı bir araştırmada bu konu ele alınmış ve ulaşılan sonuçlar genel hatlarıyla aşağıdaki gibidir. Dilerseniz ilgili araştırmaya da buradan ulaşabilirsiniz.
Kum zeminlerde açılan hendeklerin stabilitesinin sağlanması için yeterli kalınlıkta bulamaç sıvası kullanımı en önemli şartlardan biridir.
Hidrostatik basıncın etkili olması ve yüzey dökülmelerinin önlenebilmesi için de bulamaçta ağırlıkça en az %3 bentonit kullanılmalıdır.Hendek stabilistesindeki en önemli değişkenler yer altı su seviyesi ve bulamaç konsantrasyonudur. Bulamaçtaki bentonitin artmasıyla kum oranı artmakta böylece hidrostatik basınçlar da artmaktadır. Düşey yeraltı seviyelerinde stabilizasyon için minimum %3 bentonit konsantrasyonu yeterli olurken, yüksek yeraltı seviyelerinde bu rakam %4-%5 civarında olmaktadır.
Hendek stabilitesini etkileyen bir diğer önemli konu da yeraltı su seviyesinin yüksekliğidir. Yeraltı su seviyesinin düşük olması şartları kolaylaştırıp stabilizasyon konusunda avantaj sağlarken su seviyesi arttıkça düşey deplasmanlar yönünde sistemdeki şartlar oldukça kritik hale gelmektedir.
Yapım aşamalarını tek tek açıklayarak, şantiyeden alınmış gerçek görüntüler eşliğinde anlatan oldukça faydalı bir videoyu da aşağıdan seyredebilirsiniz.
Kaynakça
