PAYLAŞ

ÇAPRAZ LAMİNE AHŞAP (CLT)

CLT, çapraz lamine ahşap, 1990’lı yıllarda geliştirildiği için henüz yeni sayılabilecek bir yapı malzemesidir. İlk ortaya çıkışı İsviçre’de olmuştur. Zaman içinde Avusturyalı ve Alman firmalar CLT üzerinde daha detaylı araştırmalar ve testler yürütüp, geliştirmişlerdir. 2000 yılından sonra kullanımı yaygınlaşmaya başlayan bu yapı malzemesi günümüzde sıkça çeşitli yapılarda kullanılmaktadır. Sıkça kullanılır olmasının en önemli sebebi betonarme ve çelik  yapılara nazaran daha ucuz, daha çevreci ve hızlı uygulanabilir olması olmuştur. Bir diğer sebep de yeşil-çevreci yapıların trend hale gelmesi olmuştur. Günümüzde CLT üretiminde ve uygulamasında lider bölge Avrupadır.

 

5 ADIMLI ÜRETİM AŞAMASI

CLT, genellikle ladin ve çam ağacı kerestelerinden üretilmektedir. Mukavemet/ağırlık oranı açısından gösterdiği performans beton ve çeliğe göre yüksektir. Tüm bu nedenlerden ötürü CLT üzerinde hala performans iyileştirmeleri yapılmaktadır. Üretim tekniği  5 aşamalıdır. İlk olarak kurutma aşaması vardır. CLT’nin nemlilik oranı arttıkça sertliğinin azaldığı dayanımının düştüğü gözlenmiştir. Nemlilikteki %1 lik artışın elastisite modülünde %1.5 düşüşe neden olduğu kanıtlanmıştır. Yüzde 10 altındaki nemlilikte ise çatlamanın arttığı ve bükülme dayanımın azaldığı gözlenmiştir. Bu sebeplerle yüzde 12 ideal nemlilik oranı olarak belirlenmiştir. İkinci kısım tutkal seçimidir. Tutkal CLT’nin ikinci önemli malzemesidir. CLT yapısal bağlayıcılığında Kanada veya Amerika Birleşik Devletleri’nin standartlarına uymalıdır. Formaldehit ve çözücü içermediği için genelde poliüretan reçine kullanılmaktadır. Üçüncü aşama preslemedir. Pres teknikleri hidrolik ve vakum presidir. Bu aşamada paneller tutkallandıktan sonra üst üste getirilip pres uygulanmaktadır. Sonraki aşamada ise CLT’ler yangın ve biyolojik zararlara karşı koruma işleminden geçirilip montajlanır. Son olarak bilgisayar programlı makinelerle boyutlarına göre kesim yapılır.

AHŞAP YAPININ HAFİFLİK MUCİZESİ

CLT yapılarda çok çeşitli amaçlarla kullanılabilmektedir. Ahşap karkas yapımında, taşıyıcı duvar yapımında, çatı ve tavan yapımında, merdiven yapımında vs. CLT oldukça sık tercih edilmektedir. En çok merak edilen ise depreme karşı dayanıklılığıdır. Güçlü, esnek ve hafif olduğu için depreme karşı  dayanıklılığı oldukça yüksektir. Teorik olarak da binalara etki eden deprem kuvvetleri binaların ağırlığı ile yakından ilişkilidir. Newton prensibine göre binadaki ağırlık azaldıkça deprem kuvveti ve yıkılma olasılığı da azalıyor. Nitekim betonarme binalara göre ahşap yapıların 5 kat daha hafif olduğu düşünüldüğünde deprem riski açısından ahşap kullanımının oldukça avantajlı olduğu görülmektedir. Bu nedenlerden ötürü CLT kullanımı git gide yaygınlaşmaktadır.

YANGINA KARŞI AHŞAP MALZEMENİN DAVRANIŞI

Ahşabın yangına karşı dayanıklılığının düşük olduğu yaygın bir kanaattir fakat yanlıştır. Ahşap binalar yangına karşı çelikten daha dayanıklıdır. Özellikle büyük kesitte başlayan bir yangın kesitte yavaş bir biçimde ilerler. Çelikte ısının hızlı iletimi söz konusu olduğundan yangın daha hızlı bir şekilde ilerler. Yangın sonucu yumuşayan çelik, binanın çökmesine neden olur. Ahşap ise yangın sırasında dakikada 1 mm hızında eşit şekilde karbonlaştığı (kömürleştiği) için yangın anındaki yük direnci ve çökme dayanıklılığı da doğru şekilde öngörülebilir. Hatta Amerika’da son yıllarda, nüfusu yoğun bölgelerde yangın tehlikelerine karşı ahşap yapılara yönelim başlamıştır. Almanya’da ise çelik konstrüksiyonlar yangına karşı ahşapla kaplanmaktadır. Ahşap yapılarda kullanılmak üzere üretilen CLT’ler bu bakımdan oldukça dayanıklıdır, öyle ki 30, 60, 90 dakikalık yangınlara dahi dayanabilecek şekilde üretilirler.

İNSANA VE DOĞAYA UYUMLU

Üretimi ve işlenmesi bakımından ahşap oldukça az enerji gerektirdiği için, ve kimyasal katkı açısından betonarme yapılardan daha avantajlı olduğundan ahşap yapılar doğa dostudur. Bilinenin aksine ahşap kullanımı ormanların azalmasını değil daha bilinçli biçimde korunabilmesini sağlar. Betonarme binaların aksine doğal oldukları için hava alabilen bir yapıya sahiptir. Betonarme  yapılar ise toksinli yapıya sahiptir çünkü sağlığa zararlı radon gazı yayarlar. Radon renksiz, kokusuz radyoaktif bir gazdır. Toprakta, kayalarda ve sudaki uranyumdan köken alır. Taş, kum, çimento, beton malzeme olarak topraktan geldiği için içindeki radyoaktif maddeler zamanla bozulup radon gazının oluşmasına neden oluyor ve bu da sağlığımızı tehdit ediyor. Kısacası ahşap yapılar pek çok açıdan avantajlı olduğu için CLT’nin (çapraz lamine ahşap) de yaygınlaşmaya hızla devam edeceğini söylemek mümkündür.

BİR CEVAP BIRAK

Lütfen yorumunuzu giriniz
Lütfen isminizi buraya giriniz