PAYLAŞ

Mühendislik yapıları, insanların hayatlarını daha kolay bir hale getirmekte, canlarını ve mallarını tehdit eden doğa unsurlarına karşı bir kalkan görevinde bulunmaktadır. Örnek olarak; Aşırı yağışlar genellikle ülkemizin Karadeniz bölgesinde görülmektedir. Eğer mühendislik önlemleri alınmazsa, suyun akım kontrolü ele geçirilmezse, sel ve heyelan oluşumuna zemin hazırlanır ve bölgede yaşayan insanların canları ve malları olumsuz etkilenebilir. Bu yüzden, baraj adını verdiğimiz farklı tip ve boyutlarda inşa edilen su tutma yapıları yapmamız gerekir. Bu yazımız da Deriner Barajı hakkında olacaktır.

Barajlar sadece bu amaç için yapılmaz. Ülkemizde, artan nüfus ve refah seviyesinin yükselmesi ile birlikte yerleşim yerlerinin içme ve kullanma suyu talepleri de artmaktadır. Evlerimizde içtiğimiz tükettiğimiz sular barajlar vasıtasıyla bize ulaşmaktadır. Sanayi, üretim için mutlaka suya ihtiyaç duyar. Dolayısıyla sanayinin su talebi de büyük ölçüde baraj ve göletlerden temin edilmektedir. Ülkemizde günümüz itibariyle teknik ve ekonomik olarak sulanabilen 8,5 milyon ha (hektar) arazi mevcuttur. Sulu ziraat yapılması halinde susuz ziraata nazaran 5 ila 14 misli bir gelir artışı olmaktadır.

Ayrıca ürün deseni de zenginleşmektedir. Susuz tarımla arpa-buğday ekilen arazilere pamuk, patates, mısır gibi ürünler de yetiştirilebilmektedir. Sulama suyu genellikle akarsular üzerine inşa edilen baraj ve göletlerden sağlanmaktadır. Su kaynaklarından ekonomik olarak istifade edilmesi açısından hidroelektrik enerji üretiminin de rolü çok büyüktür. Zira hidroelektrik enerji, ülke kaynaklarının kullanılması ile üretildiği için, dışa bağımlı değildir. Bir ülkenin elektrik enerjisi tüketimi o ülkenin kalkınmışlığının bir göstergesidir. Şimdi gelelim asıl konumuz olan Deriner Barajı ve Hidroelektrik Santrali’ne.

Türkiye’nin En Yüksek Barajı

Baraj, gelişen ve büyüyen ülkemizin enerji ihtiyacına katkı sağlamak amacıyla inşa edilmiştir. Yapımı 1988 yılında dönemin cumhurbaşkanı ve aynı zamanda İTÜ İnşaat Fakültesi’nden mezun olan Süleyman Demirel tarafından başlatıldı. 2012 yılında dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açılışı gerçekleştirildi. Deriner Barajı; Artvin’de Çoruh Nehri üzerinde, 249 metre gövde yüksekliği ve 270 metre genişliği ile inşa edilmiş dev bir yapıdır. Su depolama hacmi 1 milyar 970 milyon m3 ‘tür. Beton kemer tipi barajlar sıralamasında, Türkiye’nin en yüksek dünyanın ise 6. yüksek barajıdır. Tasarım kavisli olduğu için suyun basıncını azaltmıştır. Yapı yaklaşık 2 bin beton bloktan oluşmaktadır. Baraj sabitleme işlemi için granit yüzey delinerek içine çimento doldurulmuştur. Su seviyesinin barajı aşması durumunda temele büyük zarar vermesini önlemek için su basıncının en yüksek olduğu bölüme su boşaltma vanaları konulmuştur.

Barajda; her biri 167,4 MWt kapasiteli 4 adet düşey eksenli francis tip türbin bulunuyor. Birinci türbin 5 Temmuz 2013’te, ikinci ve üçüncü türbin 2 Ağustos 2013’te, dördüncü ve son türbin ise 2 Ekim 2013 tarihinde elektrik üretmeye başlamıştır.Barajın bünyesinde yer altında inşa edilen ve 670 MWt Kurulu güce sahip hidroelektrik santrali yıllık 2,1 milyar kWh enerji üretmektedir. Deriner Barajı ve HES’ten elde edilen elektrik ile 750 bin kişinin yıllık elektrik ihtiyacı karşılanabilmektedir. Bu da şu anlama gelmektedir ki, Deriner Barajı ve HES; Mardin, Trabzon, Eskişehir ya da Malatya illerimizden birinin yıllık bütün elektrik ihtiyacını karşılayabilecek kapasiteye sahiptir. Diğer bir deyişle Artvin, Rize, Bayburt ve Gümüşhane illerimizin toplam nüfusundan daha fazla kişinin elektrik ihtiyacı bu barajla karşılanabilecektir.

Discovery Channel’da Belgesel

Baraj ve hidroelektrik santrali projesinde 60’ı mühendis, 120’si teknik eleman olmak üzere toplam 1200 kişi çalıştı. İnşa edilmesinde 40 milyon m3 kaya hafriyatı ve gövdesinde 3 milyon 500 bin m3 beton kullanıldı. Deriner Barajı ve HES projesi, dünyaca ünlü belgesel kanalı Discovery Channel tarafından, ‘Mühendislik Harikası’ olarak değerlendirildi. 10 gün süreyle baraj inşaatında 6 kişilik bir ekiple çekim yapan Discovery Channel ekibi, barajla ilgili belgesel hazırladı.

Hazırlayan: Ferhat YILDIZ

 

Eğer içeriği beğendiyseniz ve Deriner Barajı hakkında daha fazla bilgi almak istiyorsanız yine sitemiz yazarlarından Büşra Gögen’in yazdığı “Artvin Deriner Barajı” başlıklı yazıya da göz atabilirsiniz.

BİR CEVAP BIRAK

Lütfen yorumunuzu giriniz
Lütfen isminizi buraya giriniz