Kendinden Yerleşen Beton, günümüzde yaygın olarak kullanılan özel beton çeşitlerinden biridir. Özel amaçlar doğrultusunda özel malzemeler kullanılarak üretilir. KYB kısaca taze halde kendiliğinden yerleşerek kalıbı dolduran ve yerçekimi etkisi ile homojen bir şekilde donatıyı kaplayan beton olarak tanımlanabilir. Kendiliğinden yerleşen beton, kimyasal katkı ve özel reçeteler kullanılarak yüksek akıcı kıvamda üretilen bir betondur. Yerleştirme ve sıkılaştırma işlemleri sebebiyle oluşan hataları ve hava boşluklarını azaltır ve engeller. KYB, kendi kendine sıkışma becerisi sayesinde vibrasyon gerektirmez ve çoğu sorunları elimine etmesi sayesinde işçilikten ve zamandan tasarruf sağlar. Gürültü sorununun ortadan kalkması sayesinde gece beton dökümlerinde üstünlük sağlar.
BEKLENEN ÖZELLİK:
1.Doldurma kabiliyeti
2.Yüksek segregasyon(ayrışma) direnci
3.Geçiş kabiliyeti
-KYB, kıvam ve işlenebilirlik avanatajları elde etmek için kullanılan bir beton olması nedeniyle bu beton çeşidi için bazı işlenebilirlik ve kıvam deneyleri yapılmaktadır.
KYB için kullanılan işlenebilirlik deneyleri:
Yayılma Deneyi: Ters çevrilmiş Abrams konisi beton ile doldurulur. Koni kaldırılır ve akış durduktan sonraki betonun çapı ölçülür. Metod doldurma kabiliyetini yansıtır. TS EN 12350-8’de Koni ters çevrilmeden kullanılmaktadır ve bir kronometre ile 50 cm yayılma değeri için geçen zaman tutulur.
V Hunisi Deneyi: KYB’un özel bir huninin dar ağzından dökülme süresinin ölçülmesini içerir. Viskozite ve geçiş becerisi hakkında fikir verir. Alet olarak özel bir huni kullanılır. Huniye KYB doldurulur, altta bulunan sürgülü kapak açılır ve huninin içindeki tüm betonun dökülme süresi tutulur.
L Kutusu Deneyi: L–Şekilli test ile, doldurma kabiliyeti, geçiş kabiliyeti ve segragasyona direnç gibi farklı özellikleri belirlemek mümkündür.
U Kutusu Deneyi: Belirli bir çıkış basıncı altında yüksek akışkan taze betonun dar alandan geçişi hakkında bilgi almak için dizayn edilmiştir.
Doldurma Kutusu Deneyi: KYB’nin akış hareketinin ve özel bir kutu içerisinde yükselme becerisinin gözlenmesini içerir. Bu deneyde şeffaf ve içinde engeller bulunan bir kutuya KYB boşaltılır ve iki ucundaki yükseklik farkı ölçülür.
AVANTAJLARI:
- İnşaat süresini kısaltır.
- İşçilik maliyetini azaltır.
- Beton kalitesini artırır. (Dayanım ve dayanıklılık)
- Problemli kalıp sistemlerinde kolaylık sağlar.
- Estetik görünüm sağlar ve sıva gerektirmez.
- Prefabrik tesislerde üretimi kolay ve hızlıdır.
- Beton ve demir donatı arasında boşluksuz bir birleşim oluşturması sebebi ile dayanıklılığın arttırmasını sağlar.
- Hasar görmüş binaların güçlendirilmesinde kalıp içinde tek bir noktadan dökme işlemi yapılabilme avantajının olması,
- Şantiyede betonun işlenebilirliği arttırmak için su katılması durumunu ortadan kaldırır.
- Ayrışmayı önleyerek homojen ve hava kabarcıksız bir beton elde edilmesini sağlar.
- Döşeme ve düşey elemanların üretimini normal betona göre beşte bir gibi bir oranda daha kısa sürede gerçekleşmesini sağlaması da bu betonun avantajlarındandır.
DEZAVANTAJLARI:
- Karışım düzeni düzgün yapılamayan kendiliğinden yerleşen betonlarda boşluklu yapılar oluşabilir.
- Katkı maliyeti,
- KYB üretimi, titizlik gerektirir ve çok sıkı denetleme işlemlerini zorunlu kılar.
- Uluslararası geçerli bir standardı yoktur. Bu nedenle her ülke kendi kalite yönetim sistemine göre döküm işlemi yapmaktadır.
- Kalıpta hidrostatik basınç etkisi (sağlam kalıp gerekir)
KULLANIM ALANLARI:
- Güçlendirme projelerinde,
- Sık donatılı elemanlarda,
- Estetik kalıp tasarımlarında,
- Zor ve ulaşılmaz kalıplarda,
- Vibratör kullanılamayan yerlerde kullanılır.