PAYLAŞ

Roma tarihinin en ihtişamlı yapısı Kolezyum yaklaşık 2000 yıldır varlığını sürdürmektedir. Roma’nın simgelerinden biri olan bu yapı sadece tarihi kalıntılarıyla değil turistik açıdan da ilgi görmektedir. Asıl adı Arena iken, sonradan girişte bulunan heykelin adını süreç içinde almıştır. Aynı zamanda modern şehrin kültür sanat ve ticaret faaliyetlerinin merkezi haline gelmesinde katkısı olmuştur. Flavian Amfitiyatrosu olarak da anılan mühendislik harikası bu yapı dünyanın en büyük amfitiyatrosudur. Yapı tarihi geçmişi ve mimarisiyle 2007 yılında dünyanın yedi harikasından biri olarak da seçilmiştir. Kolezyum toplam 80 adet giriş kapısına ve 50.000 kişiyi ağırlayacak büyük tasarıma sahiptir. Ek olarak, burada oturma düzeni de toplumsal sınıflara göre düzenlenirken, ön kısımlara soylular arka kısımlara ise köleler oturmaktaydı. Uzun süredir ayakta durması, insan trafiği ve depremler nedeniyle bazı kısımları yıpranmış, deforme olmuştur. Bütün bunlara rağmen Roma İmparatorluğu’nda önemli yer tutan bu yapı günümüzde yerli ve yabancı turistik gezilerin odak noktasıdır.

Kolezyum’un Tarihi

Kolezyum’un bulunduğu yerde önceleri İmparator Neron’un sarayı bulunuyordu. Neron’un gösterişli sarayı ve savurganlığı halkın isyanına neden oldu. Ardından gelen İmparator Vespasion, sarayın bulunduğu alana inşaatı 10 yıl süren Kolezyum’u inşa ettirdi. Roma’nın tam ortasında bulunan bu eserin inşasına MS. 70-72 yılları arasında başlanmıştır. Roma İmparatorları bu yapıyı arenada gladyatör dövüşleri, deniz savaşları ve hayvan avcılığı gibi daha pek çok halk gösterisi sergilemek için kullanmaktaydı.

Boyutlar açısındansa Kolezyum’un yaklaşık olarak uzunluğu 188 metre genişliği ise 155 metre civarında olup tarihte birçok amaçla kullanılmıştır.

 

Mimari Yapısı ve Tasarımı

Dünya’nın en büyük amfitiyatrosu olan Kolezyum kemer yapısı kullanılarak kendi ağırlığından etkilenmeyecek 3 katlı bir tasarım olarak planlanmıştır. Her katta 80 tane olmak üzere 240 kemer kullanılmıştır. Böylece kemer üzerindeki yükü yanlara daha sonra aşağısındaki dikey desteklere yönlendirilmesi hedeflenmiştir. Aynı zamanda kemer sağlam bir mimari yapı elamanı olmasının yanında yapıyı daha da sağlamlaştırmak için kemer volkanik kum ve kireç taşıyla birlikte kullanılarak dayanıklılık arttırılmıştır. Dayanıklılığı beton ile sağlana yapının, hafif ve etkileyici dış yapısındaki sütunlar tuğla ve taş malzemelerden oluşmaktaydı. İzleyici sıraları ise koridor, merdiven ve rampaların taşıyıcı taş kolanlarla birbirlerinden ayrıldığı, arı kovanı biçimli yapay iskeletler üzerine inşa edilmiştir. Ayrıca sıraları taşıyan zeminde tonozlu koridor sisteminden oluşan yapı tasarlanmıştır. Kolezyum’un içyapısı ise altı dairelik kademe kademe yükselen bir halkalarla çevrilmiştir. Yüzbinlerce kireçtaşı ile kendi ürettiği beton farklı tasarımın oluşmasına katkı sağlamıştır. Yapıda genellikle taş malzemelerin dışında demir madenide o dönemde kullanılmıştır.

Kolezyum Bölgesi ve Kazıları

Vespasian bu geniş alanda amfitiyatrosu için en uygun olarak yapay göl bölgesi düşünülmüş ama gölün kurutulması gerekiyordu. Gölün kurutulması için çevresinde 50 metrelik bir hendek açarak suyu kanal yardımıyla 1 km’den fazla uzaklıktaki Tiber Nehrine taşınması sağlanmıştır. Sonrasında ise gölün kurutulmasıyla amfitiyatronun temelleri atılmaya başlamıştır. Kolezyumun ortaya çıkmasında yapılan çalışmalar 1870 yılında arkeologlarla yapıyı temizleyebilmek ve eski haline getirmek için, arena içinde bulunan ve kendi mikro ikliminde oluşan bitki örtüsünü incelemiştir. Bu bitki örtüsü gerek doğal olarak, gerekse botanikçiler tarafından yetiştirilmiştir. Sonraki yıllarda burada bulunan bitkiler üzerine yazılan iki kitaptan birinde tam olarak 420 farklı bitki türüne rastlanmıştır.

Günümüzde depremden dolayı deforme olmasına ve taşlarının çalınmasına rağmen Kolezyum, Roma İmparatorluğu’nun uzun zamandan beri sembolü olmuştur. 50,000 izleyici kapasiteli olan bu muhteşem yapının mimarisi yangının etkisiyle çok fazla bozulmuştur. Restorasyon için birçok projeler ve iyileştirmeler yapılmasına karşın uzun zamanda kirlilik ve insan yükünden dolayı yapıda bozulmaların önüne geçilememiştir. Ancak Kolezyum’un tarihi sıra dışı yapısı ve görkemli yüksekliği ile Roma’da çoğunlukla gezilerin ve tarihçilerin odak noktası olmuştur.

 

Kaynakça;

https://www.tarihlisanat.com/kolezyum/

https://www.ozelliklerinedir.com/kolezyum-colosseum-ozellikleri/

 

Eğer yazımızı beğendiyseniz ve daha farklı kültürlerin mimarisini, yapılarını görmek istiyorsanız sitemiz üst başlıklarından “Yapılar” başlığını seçerek ulaşabilirsiniz.

BİR CEVAP BIRAK

Lütfen yorumunuzu giriniz
Lütfen isminizi buraya giriniz