PAYLAŞ
Taipei 101

Asya kıtasındaki oldukça önemli yapılardan birisi olan Taipei 101’i daha önce duymayan yoktur. Taipei 101, Taipei Finans Merkezi olarak da anılan, bir zamanlar dünyanın en uzun binası ünvanına sahip bir gökdelen. Aslında yalnızca gökdelenden demek bir anlamda onu kısıtlamak olur çünkü yapı oldukça farklı eğlence, iş ve alışveriş merkezlerine sahip bir yaşam alanını bünyesinde barındırmakta. Bina adını Technology, Art, Innovation, People, Environment ve Identity (Teknoloji, Sanat, İnovasyon, İnsan, Çevre ve Kimlik) kelimelerinin ilk harflerinden alıyor. Adındaki 101 ise 101 katlı olmasından kaynaklanıyor.

 

Taipei 101 Planı

İnşasına 1999 yılında başlanan bina 2004 yılında tamamlanarak Petronas Kulelerinin 451 metrelik rekorunu 509 metrelik yüksekliğiyle geride bırakmıştır. 1.9 milyar dolar maliyetle yapılan Taipei 101, Burj Khalifa’nın 2010 yılındaki açılışına dek en uzun bina rekorunu elinde bulundurmuştur. İçerisinde 60’tan fazla asansör barındıran bina ayrıca dünyanın en hızlı ikinci asansörüne sahiptir. Asansör çıkarken 16.8m/s inerken ise 10m/s hızla yol almaktadır. Yapımı sırasında tayfunlar ve deprem yükleri gibi oldukça kritik konulardan dolayı birçok zorlukla karşılaşılmış ve oldukça sıra dışı ve yenilikçi çözümlerle bu problemler çözülerek bina başarılı bir şekilde hizmete açılmıştır.

Bunlardan bir tanesi binanın çok uzun olmasından dolayı rüzgâr yükü altında üst katlarda oluşabilecek sallanma hareketiydi. Bu konuda birçok fikir yürütülse de nihai olarak 87 ve 92. katlar arasında bir TMD kullanılmasında karar kılındı. Yapının içerisinde yüksek şiddetlerdeki rüzgarlar sonucu eğilmelere karşı ve içerde bulunan insanların rahatsız olmalarını engellemek amaçlı, yapının ağırlık merkezinde bulunan, uçlarında 6 tondan fazla ağırlık taşıyan 8 ayarlı kütle sönümleyici bir sistem bulunmaktadır. Bu ayarlı kütle sönümleyiciler rüzgarın etkisini azaltacak şekilde ağırlığı ve dolayısıyla bütün yapıyı hareket ettirir.

TMD nedir?

Tuned mass damper yani Türkçe ifadeyle ayarlı kütle sönümleyici, yapılardaki rüzgar veya deprem etkisi gibi istenmeyen titreşim hareketlerini minimize edip yapısal kusurları önlemeyi amaçlayan bir sistemdir. Bu konuyu oldukça eğlenceli ve anlaşılır bir şekilde anlatan aşağıdaki videoları da izlemenizi tavsiye ediyorum.

How To Stop Structures from SHAKING (minutephysics)
What is a Tuned Mass Damper? (Practical Engineering)

Taipei 101’de kullanılan TMD sistemi her biri 12.5 cm’den oluşan 41 katman çelik plakanın perçinlenerek 5.5 metre çapında ve 660 ton ağırlığa sahip bir küre şekline getirilmesiyle oluşturulmuştur.

Bu sistemin en önemli unsurlarından biri de elbette taşıyıcı kabloları olacaktır. 660 tonluk bu devasa kütle, 8.9 cm çapında 42 metre uzunluğunda 8 çelik kablo kullanılarak taşınmaktadır. Ayrıca her çelik kablo iki binin üzerinde demetten oluşmaktadır. Bu tasarım sayesinde güvenlik katsayısı 4 olarak hesaplanmıştır yani normal şartlarda tüm bu kabloların ¼’ü tasarımın taşınması için yeterli olmaktadır. Bir diğer önemli detay ise tasarım, sistemin yalnızca 150 cm genliğinde sallanmasına izin vermektedir. 12 May 2008 tarihinde Çin’de gerçekleşen bir deprem Tayvan üzerinde de etkili olmuştur. Bu deprem sırasında Taipei 101 binasındaki TMD sisteminin çalışmasına ait güzel bir video da aşağıda bulunmaktadır.

Kaynakça:

Structural Design of Taipei 101 Tower Structural Design of Taipei 101 Tower
Eko Yapı Dergisi

Taipei-101 Website
Taipei_101 Wikipedia

BİR CEVAP BIRAK

Lütfen yorumunuzu giriniz
Lütfen isminizi buraya giriniz