PAYLAŞ

Sabiha Rıfat Gürayman, Cumhuriyetin ilk kadın inşaat mühendisidir. 1919 yılında Manastır’da bir subay kızı olarak doğan Gürayman, ilk öğrenimini Beşiktaş Esma Sultan İlkokulu’nda tamamlamıştır. Çocukluk yıllarında Kurtuluş Savaşı’nın zorlu zamanlarını yaşamıştır. 1925 yılında Nişantaşı Kız Ortaokulu’nu bitirip 1927 yılına kadar İstanbul Kız Lisesi’ne devam etmiştir. 1927 yılında ise bir arkadaşının tavsiyesi ve matematik öğretmeninin önerisiyle Yüksek Mühendis Mektebi’ne yani bugünkü adıyla İstanbul Teknik Üniversitesi’ne girmiştir.

Atatürk’ün Teşvikleri

Atatürk’ün kızları mühendislik mesleğini seçmeye teşvik etmesi de inşaat mühendisliğini seçmesinde önemli bir etmen olmuştur. Yüksek Mühendis Mektebi’ne girişiyle ilgili şunları söylemiştir: “İstanbul’a gelir gelmez hemen okul arkadaşım Nesibe’ye uğradım. Arkadaşım bana Mühendis Mektebi’ne o yıl kız öğrenci alınacağını söyledi, koşup gittik. Kayıtlar o gün kapanıyordu. Giriş sınavlarına ise iki gün kalmıştı. ‘Boşuna yorulma kızım’ dediler. Tepem atmıştı. ‘Beyefendi! Siz bana kayıt şartlarını söyleyiniz!’ dedim.”

Okula başladığı ilk dönemde hocalarından arkadaşlarına herkes tarafından yadırganan Sabiha hanım, daha sonra erkeklerle beraber spor yapmaya, hatta aynı takımda voleybol oynamaya da başlamış. On sekiz yaşında voleybola olan ilgisini Fenerbahçe voleybol takımına katılarak sürdürmüş. Gürayman sadece ilk kadın mühendis değil, aynı zamanda ilk kadın voleybolcumuzdur. 1929 yılında İstanbul şampiyonu olan Fenerbahçe erkek takımın kaptanlığını bile yapmıştır.

İlk Kadın İnşaat Mühendisi

Sabiha Rıfat Gürayman, 1933’te Türkiye’nin ilk kadın inşaat mühendisi olarak görevine başlamıştır. Aynı yıl içerisinde Ankara Bayındırlık Baş Mühendisliği’ne atanmıştır.

İlk çalışma yıllarında halk arasında adı Mühendis Hanım olan Sabiha Hanım çalışmaya başladığı bu ilk yılları:  “Önceleri pek kolay olmuyordu tabii. Odaya giren mühendisi soruyor ve çıkıyordu. Sonra alıştılar, sevdiler de” diye anlatıyor. Odacısı olan yaşlı adamcağızın iş için gelen bir adama “Bu Mühendis Hanım var ya, bir rapor verdi mi koca bir binayı yıktırır!” diye anlatmasına bakılırsa, Sabiha Hanım, kısa sürede oldukça saygı duyulan bir mühendis olmayı da başarmıştır.

1935’te Yüksek Mühendis Mektebi, mezunlarından alanında en iyi olan mühendisleri şehir dışına göndermeye başlamış ve biri Ankara’da olmak üzere iki köprü ihale edilmiş. Yine, “Dağ başında, şantiyede kadın mühendisin işi ne?” diyenlere inat, Gürayman kendini kabul ettirmiş.

Sabahtan akşama kadar şantiyede çalışmaya başlamış, hatta pek çok kez inşaatı bırakarak gitmek isteyen işçileri ikna edip geri döndürmüş. Sabiha Hanım’ın azmi ve mesleğine duyduğu aşkı takdir eden Beypazarı halkı, Sabiha Rıfat Gürayman’a atfen köprünün ismini “Kız Köprüsü” olarak anmaya başlamış.

Bu başarılı çalışması sonucunda Sabiha Hanım İmar İşleri Reisliği emrine atanmış. Bu görevde birçok hastane, köprü ,hükümet konağı ,okul ,halkevi ve bina yapımında görev almış. Meslek hayatının en önemli eseri olarak ise Atatürk’e minnet borcunun hiç olmazsa bir kısmını ödeme fırsatı olarak değerlendirdiği Anıtkabir’i işaret etmiştir. Sabiha Hanım, Anıtkabir’in yapımında Anıtkabir İnşaatı Başmühendisi olarak 10 yıl süreyle görev yapmıştır. Bu görev sadece ülkemizde değil, dünya çapında yankı uyandırmıştır. Anıtkabir’i ziyareti sırasında inşaatın başında kadın mühendisle karşılaşmanın şaşkınlığıyla Yunanistan Başbakanı Venizelos, Sabiha Gürayman’ın elini sıkarken “Bir kadın ha! Hayatımda ilk defa büyük bir işin başında bir kadın görüyorum. Sizi gerçekten tebrik ederim” demiştir.

Gürayman, aynı dönemde TBMM inşaatında da görev almıştır. Anıtkabir, nakil töreninden bir süre sonra Milli Eğitim Bakanlığı’na devredilince Sabiha Gürayman da Yapı ve İmar İşleri Reisliği’nde Teknik Müşavirlik kadrosuna getirilmiş ve bu görevden emekliye ayrılmıştır. 4 Ocak 2003 tarihinde 93 yaşında hayata gözlerini yuman Sabiha Rıfat Gürayman, çağdaş Türkiye’nin parlak yıldızlarından biri olarak adını tarihimize yazdırmayı başarmıştır.

Kaynaklar:

kaynak1

kaynak2

3 YORUM

BİR CEVAP BIRAK

Lütfen yorumunuzu giriniz
Lütfen isminizi buraya giriniz