WABİ SABİ NEDİR?
Wabi-Sabi 1500’lü yıllarda ortaya çıkmış kökeni Çin’e dayanan bir yaşam felsefesidir. Kelime anlamı olarak Wabi ”rustik, basitlik, sade şıklık”, Sabi ise ”kusurlardan keyif almak, kucaklanılan kusurların yansıması” olarak tanımlanabilir. Sabi nesnelerine evrensel değişimini yansıtır.
Modernizmin yarattığı güzellik kavramı, mükemmelliyeti arama arzusu, tatminsizliği, mutsuz insanları getirdi. Her şeyi uyumlu ve mükemmel bir şekilde tanımlamaya çalışırken bazı güzellikleri gölgeledik. Wabi sabi modernizmin kusursuz estetik anlayışını sorgular. Hayatta gölgelenmiş güzellikleri görerek bunları fark etmemizi sağlar. Aşağıda Leonard Koren’in “Wabi-Sabi” isimli kitabından modernizmle kontrast ilişkisi yer almaktadır.
Modernizm | Wabi-Sabi |
| Kitlelere hitap eder | Bireylere hitap eder |
| Mantıklı, realist bir dünya görüşü sunar | Sezgisel bir dünya görüşü sunar |
| Mutlaktır | İzafidir |
| Evrensel, prorotipik çözümler arar | Kişisel, özel çözümler arar |
| Topluca üretilir, modülerdir | Kendine özgüdür, uyuşmazdır |
| İlerlemeye, gelişmeye odaklıdır | İlerleme, gelişme yoktur |
| Gelecek odaklıdır | Şimdiki zaman odaklıdır |
| Doğanın kontrolüne inanır | Doğanın kontrol edilemezliğine inanır |
| Teknolojiye özenir | Doğaya özenir |
| Biçimin geometrik organizasyonu | Biçimin organik organizasyonu |
| ‘Kutu’ iyi bir metafordur | İyi bir metafor ‘kâse’ olabilir |
| İlk bakışta kaliteli, pürüzsüzdür | İlk bakışta ham, yavandır |
| Bakıma ihtiyaç duyar | Bozunma ile barışıktır |
| Saflık onu zengin gösterir | Karışmışlık onu zengin gösterir |
| Muğlaklıktan rahatsız olur | Muğlaklık ile rahat hisseder |
| Serindir | Ilıktır |
| Genel olarak aydınlık ve ışıltılıdır | Genel olarak karanlık ve bulanıktır |
| Fonksiyon ve kullanılabilirlik en önemli değerlerdir | Fonksiyon ve kullanılabilirlik pek de mühim değildir |
| Ebedidir | Her şeyin bir mevsimi olduğunu bilir |
Leonard Koren-Wabi Sabi kitabı Çeviri: A.Murat Eren
Kusurlar bütünün parçasıdır..
Dikkat çekilmesi gereken bir konu var ki wabi sabinin mükemmelliyetçiliğe karşı değil sadece ona karşı duruşu farklıdır. Nesneleri kusurlu gösterme gibi bir çabası yok çünkü wabi sabiye göre her şey kusurlu. Yani kusur yaratmaz; kusurları ve saklanmış gerçek mükemmelliyeti görür. Bu yaşam görüşünü sadece evlerimize değil, hayatımıza diğer uğraştığımız alanlara da çağırabiliriz. Böylelikle sade şıklıkla, bize biçilen mükemmelliyet çemberinin içine girmeden, kabullenerek, evrenin içinde bir yerde yer alan pencereden dışarıyı izlediğimiz güvenli ve pozitif bir yaşamı mümkün kılabiliriz.
Wabi sabiye göre;
Bazen seçim yapmamakta, seçim yapmak kadar önemlidir.
Evren gizlilikten gelip gizliliğe doğru hareket eden sürekli harekettir.
İÇ MEKAN MİMARİSİYLE İLİŞKİSİ
İnsanı ve mekanı birbirinden bağımsız düşünemeyiz. Yaşam tarzımız, fikirlerimizle mekana fiziksel olarak müdahalelerde bulunuyoruz. Bilinçsiz de olsa sezgisel olarak ruhumuzun tatmin olacağı şekilde yerleşiyoruz mekanlara. Sıkılıyoruz, değiştiriyoruz, gereksiz görüyor atıyoruz. Yaşadığımız yeri değiştirme çabasındayız. Tıpkı evren gibi sürekli hareket halindeyiz.
Wabi sabi, feng shui gibi bir yaşam felsefesi olsa da zamanla dünyadaki köşemiz olan evimizin dekorasyonunda yerini almıştır. Yaşanmışlıkları eve çağırır, ilgi odağı olmak yerine var olduğu ortama karışır. Toprakla derin bir bağı olduğundan bu felsefe ile evini tasarlayacak olanlar doğal malzeme kullanmalılar. Akdeniz manzarasında iseniz pişmiş toprak, tercihiniz İskandinav tarzı ise açık renkli ağaçlar ve bitkiler, kurak bölgede iseniz kerpiçi kullanabilirsiniz.
Sanat akımıyla ortaya çıkıp yaşam felsefesi haline gelen minimalizm ile diyalog kurması güç değildir.
Feng Shui Dünyası’nın kurucuları Ferda Ünsal ve Işıl G.Alfar şöyle özetliyor: “Dekorasyonda Wabi-Sabi felsefesi bir tür eşyaların ruhuna yolculuk. Doğanın ruhani güzelliğinin içindeki maddenin taşıdığı sanat değeri şeklinde de tanımlanabilir. Yolculuk bize, yaşamın küçük ayrıntılarda gizli olduğunu gösterir. Her eşyanın, doğal haliyle, rengiyle, dokusuyla, şekliyle bir duygu taşımasından yola çıkarak, kusurlarıyla, yaşanmışlığıyla ve görev tanımıyla olduğu gibi kabullenerek değerini bilmektir.”
Ferda Ünsal ve Işıl G.Alfar Wabi Sabi’nin dekorasyon görüşleriyle ilgili şöyle ekliyor: “Kusurlu olanın içinde güzeli, kaba olanın içinde inceliği, zarafeti görebilmek, hissetmektir. Bizim kültürümüzde, Tasavvuf felsefesinin dekorasyonu da diyebiliriz. Tek başına, tevazulu, bazen üzüntülü, bazen de özlenen olanı seçmektir.”
İÇ MEKANDA NASIL KULLANILIR?
– Duvar ve zemin yüzeylerinde; doğal taşlar, ahşap, beton yada tuğla kullanılabilir.
– Ana malzeme ön planda olmalı. Boyasız, cilasız yüzeyler ile malzemenin karakteri korunmalı.
– Wabi-Sabi muğulaklığı sever ve spektrumunda grinin her tonu yer alır. Gri rengi, bir duvarınıza, yada zemininizde, yada belki koltuğunuza giydirebilirsiniz. Değişiklik yapmak istediğinizde gri renk bu değişikliğe daha kolay uyum sağlayacaktır.
– Doğanın temel renkleri olan ağaçların yeşili, toprağın kırmızısı ve kahverengisi, mavisi kullanılabilir. Beyaz ve bej gibi soft renkler ile destekleyerek daha nötr bir etki verilebilir.- Eşyalarınızın birbiriyle uyumundan ziyade işlevleri ön plana çıkmalı.
– Gereksiz, kullanmadığınız eşyalarınızdan kurtulun.
– Aksesuarlar büyüklerinizden kalan eşyalar, anıları canlandıracak parçalar olabilir.
– Kırılmış olan aksesuarınızı çöpe atmak yerine yapıştırarak yada dönüştürerek geri kazanılabilir. Kırılan, bozulan eşyalarınızı yeniden var edilebilir. Kintsugi nesnelerin kaybettiği işlevi yeniden kazandıran bir felsefedir. Bu anlamada kintsugiye danışabilirsiniz.
– Masadaki sandalyeleriniz kusursuz bir şekilde aynı renk ve modelde kullanmak yerine farklı karakterdeki sandalyeleri masanızın etrafına yerleştirebilirsiniz.
– Çatlak görünen duvarları kapatmaktansa dekorasyonun bir parçası haline getirebilirsiniz.
– Hikayeleri ve izleri olan uyumsuz parçaların uyumunu hikayeleriyle yakalabilirsiniz.
KAYNAKÇA
